ZAPALENIE BRZEGÓW POWIEK

Zapalenie brzegów powiek (Blepharitis)

Przyczyny :

Choroba może dotyczyć pacjentów w każdym wieku i każdej płci ale dotyczy częściej tych w starszym wieku.

W trakcie fizjologicznego st arzenia się dochodzi do zmniejszenia ilości przeciwciał we łzach oraz zmiany ich składu. Powoduje to rozrost bakterii i zwiększenie produkcji kleistej wydzieliny wzdłuż brzegu powieki. Stan ten powoduje uwięzienie toksyn bakteryjnych i stymuluje powstanie stanu zapalnego oraz obrzęku w obrębie powiek i znajdujących się tam gruczołów łzowych oraz gruczołów Meiboma. Następstwem tego jest zaburzenie zarówno ilości jak i jakości produkowanych łez a także wzrost ilości bakterii, zagęszczenie wydzieliny produkowanej przez gruczoły Meiboma i zamknięcie ich ujść znajdujących się w brzegu powieki. Powoduje to niedobór ważnych elementów tłuszczowych łez i jeszcze bardziej nasila ich parowanie.

W ten sposób powstaje „błędne koło”, nadaje chorobi e prze wlekły, nawracający i uciążliwy charakter.

Zapalenie brzegów powiek może prowadzić do poważniejszych schorzeń jak utrwalona dysfunkcja gruczołów Meiboma lub „zespół suchego oka”

Objawy:

Zaczerwienienie i świąd brzegów powiek. Pieczenie i zmęczenie oczu. Uczucie ciężkości powiek. Obecność kleistej wydzieliny. Światłowstręt. Zaburzenia widzenia.

Zmiany dotyczą także rzęs, które siwieją i wypadają oraz mają nieprawidłowy układ.

Przewlekły stan zapalny sprzyja wtórnym infekcjom bakteryjnym i nużeńcowym oraz pojawianiu się jęczmieni i gradówek.

W dalszym przebiegu dochodzi do zaburzeń w spojówce i rogówce oraz rozwoju „suchego oka”.

Badanie:

 Polega na ocenie ilości i składu łez. Najwięcej informacji dotyczących stanu aktualnego oraz monitorowania leczenia uzyskujemy badaniem wykonanym przy użyciu Keratografu 5M firmy Oculus (urządzenie musi posiadać moduły do oceny „suchego oka”). To proste i szybkie badanie pozwala na ocenę ilościową i jakościową filmu łzowego.

Oceniamy:

• jakość łez – przez ocenę składu (elementy tłuszczow stabilizujące film łzowy)

• ilość łez - przez ocenę wysokości menisku łzowego
  

• funkcję – przez ocenę czasu przerwania filmu łzowego

• stan anatomiczny przedniego odcinka – przez ocenę:

• stopnia zaczerwienienia brzegów powiek i spojówki

• obecności mikroerozji na powierzchni rogówki i spojówki,

• stanu anatomicznego gruczołów Meiboma (meibografia)

Innym rodzajem badania jest ocena infekcji nużeńcowej. Wymaga ono pobrania kilku rzęs i oceny bezpośrednio pod mikroskopem obecności żywych form pasożyta (badanie to wykonujemy w naszej poradni).

Leczenie

• Podstawą leczenia jest utrzymanie prawidłowej higieny brzegów powiek (w trakcie mycia zamykamy powieki co utrudnia utrzymanie czystości).
• W stadiach początkowych możemy tego dokonać sami stosując preparaty do higieny brzegów powiek dostępne na rynku (np. Blephasol, Demoxoft). W trakcie tych czynności możemy posłużyć się pałeczkami higienicznym, specjalnymi szczoteczkami lub chusteczkami.
• Peeling pozwala na mechaniczne, głębokie i dokładne oczyszczenie brzegów powiek. Zabieg usuwa wydzielinę wraz z obecnymi tam toksynami, bakteriami i pasożytami (np. nużeńcami) oraz otwiera zaczopowane ujścia gruczołów Meiboma. Zabieg wykonuje się przy pomocy urządzenia o nazwie BlephEx (więcej informacji w odrębnym poradniku dla pacjentów).
• Rozgrzewanie brzegów powiek
• W stadiach początkowych można je wykonywać sposobem domowym (np. okłady z torebek herbaty, butelka z wodą, rozgrzewające kompresy dostępne w aptekach). Bardziej praktycznym rozwiązaniem jest zastosowanie opaski Eye Pad. Opaska ta jest wielokrotnego użytku i uzyskuje wysoką temperaturę po rozgrzaniu w kuchence mikrofalowej. Ogrzewanie brzegów powiek można łączyć z masażem powiek.
• W stanach bardziej zaawansowanych gdy dolegliwości nie ustępują można zastosować rozgrzewanie przy pomocy urządzeń zapewniających wysoką (ok 40°C) i stałą temperaturę. Zabieg można połączyć z mechanicznym masażem i uciskiem gruczołów Meiboma przy pomocy specjalnej pęsety. W naszej poradni do rozgrzewania brzegów powiek stosujemy aparat Heated Eye Pad. Działanie ciepła (stała temperatura 40°C) powoduje rozrzedzenie oleistej wydzieliny gruczołów Meiboma i umożliwia jej wydzielenie na zewnątrz. Zapobiega to nadmiernemu parowaniu łez oraz poprawia stabilizację i funkcjonowanie filmu łzowego.
• Udrożnianie gruczołów Meiboma Jeżeli po zastosowanym leczeniu nie uzyskamy pożądanego efektu i wykonana meibografia wykaże niedrożność gruczołów Meiboma (zaczopowanie ich ujść) należy je udrożnić za pomocą sondy Maskina, Jest to rodzaj igły, którą wprowadza się do ujść gruczołów odtwarzając ich pierwotny stan lub usuwając zalegającą tam wydzielinę.
• Zatyczki do dróg łzowych Ich zastosowanie powoduje zmniejszenie odpływu i lepsze nawilżanie oka za pomocą własnych łez. Zatyczki stosuje się najczęściej do kanalików dolnych, które odprowadzają najwięcej łez. W trudniejszych przypadkach można je założyć także do kanalików górnych. Zatyczki pozwalają znacznie ograniczyć stosowanie preparatów sztucznych łez. Po okresie ok. 3-4 miesięcy dochodzi do ich stopniowego wypłukania wraz ze łzami. W trakcie noszenia nie są one widoczne a ich obecność nie jest odczuwalna przez pacjentów. W razie konieczności można je usunąć.
• Krople z surowicy autologicznej (własnej) lub własnego osocza bogatopłytkowego pacjenta Krople stosowane w trudnych przypadkach „suchego oka”, często rozwijających się jako powikłanie zapalenia brzegów powiek lub towarzyszących ciężkim schorzeniom ogólnoustrojowym a zwłaszcza autoimmunologicznym. Krople te wywierają efekt leczniczy ze względu na swój specyficzny skład. Niealergizujące, bez środków konserwujących, silnie nawilżające krople przyśpieszają regenerację mikrouszkodzeń rogówki i spojówki. Pozwalają one na ograniczenie lub całkowitą eliminację stosowania sztucznych łez (więcej informacji w odrębnej ulotce).
• Leczenie farmakologiczne W zależności od obrazu klinicznego lekarz może zaproponować leczenie z użyciem antybiotyków, leków przeciwzapalnych, sterydów lub cyclosporyny.
• Zwalczanie infekcji nużeńcowej wymaga specyficznego leczenia farmakologicznego, które może być poprzedzone mechanicznym usunięciem pasożytów przy pomocy peelingu brzegów powiek wykonanym urządzeniem o nazwie BlephEx (szczegóły w odrębnej ulotce). Można też zastosować chusteczki ze skoncentrowanym wyciągiem z olejku z drzewa herbacianego o nazwie handlowej Cliradex. Zawierają one 4-terpineol; najsilniej działający na nużeńce składnik tego olejku.